ĐÁNH GIÁ CUỐI KỲ “DỰ ÁN PHÁT TRIỂN HỆ THỐNG Y TẾ DỰ PHÒNG”

Tháng 11-12/2013, Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe cộng đồng và Phòng chống chấn thương (CCHIP) đã thực hiện đánh giá cuối kỳ “Dự án phát triển hệ thống y tế dự phòng”

Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) hỗ trợ Chính phủ Việt Nam khoản vay để thực hiện Dự án Hỗ trợ phát triển hệ thống Y tế dự phòng. Dự án được triển khai trong 8 năm từ 2006-2013 tại 45 tỉnh/thành phố và với sự tham gia của bốn Viện VSDT/Pasteur.

Mục tiêu tổng thể của Dự án là hỗ trợ phát triển hệ thống y tế dự phòng nhằm tăng cường năng lực phát hiện sớm, khống chế kịp thời dịch bệnh, không để dịch lớn xảy ra, giảm tỷ lệ người mắc và chết do bệnh dịch, góp phần bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe cho nhân dân. Mục tiêu cụ thể của Dự án là: (1) Phát triển hệ thống giám sát dịch bệnh và giám sát chất lượng hoạt động của hệ thống YTDP nhằm phát hiện dịch sớm, tổ chức ngăn chặn và dập dịch kịp thời; (2) Nâng cấp cơ sở hạ tầng và trang thiết bị YTDP cho 04 Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và Khu vực và 45 Trung tâm YTDP tỉnh/thành phố để các cơ sở này đủ năng lực phát hiện và chẩn đoán nguyên nhân dịch bệnh tại cộng đồng để có biện pháp ngăn ngừa kịp thời và hữu hiệu, đặc biệt là các bệnh mới phát sinh như SARS, cúm A (H5N1); (3) Phát triển nguồn nhân lực chuyên ngành cho hệ thống YTDP từ trung ương tới xã, huyện để đảm đương nhiệm vụ phòng chống dịch bệnh chủ động.

Đánh giá cuối kỳ tập trung 3 mục tiêu chính sau:

• Đánh giá những kết quả đạt được theo mục tiêu Dự án trong khoảng thời gian thực hiện từ 2006-2013 (theo nội dung cam kết trong Hiệp định của Dự án).
• Đánh giá những tác động bước đầu của Dự án.
• Đánh giá những thuận lợi, khó khăn trong quá trình triển khai Dự án và đề xuất những biện pháp nhằm nâng cao, phát triển hệ thống y tế dự phòng trong tương lai.

Đánh giá này sử dụng nhiều phương pháp thu thập và phân tích số liệu, bao gồm phương pháp phân tích số liệu/ tài liệu thứ cấp, điều tra định lượng và nghiên cứu định tính. Đánh giá cuối kỳ được thực hiện vào thời điểm Dự án kết thúc và so sánh với các số liệu đầu kỳ và giữa kỳ của Dự án. Các số liệu của quốc gia và các đơn vị ngoài Dự án cũng được sử dụng để so sánh kết quả. Điều tra định lượng với thiết kế mô tả cắt ngang bao gồm: Điều tra kiến thức, và thực hành của cán bộ phòng chống dịch của Trung tâm y tế dự phòng tỉnh và huyện (540 mẫu); điều tra sau đào tạo trực tiếp đối với cán bộ từng tham gia đào tạo của Dự án (450 mẫu). Điều tra định tính bao gồm các phỏng vấn sâu với các bên liên quan đến Dự án tại tuyến trung ương, tuyến tỉnh và huyện.

Đánh giá cuối kỳ được thực hiện trực tiếp tại tuyến trung ương, 4 Viện Vệ sinh dịch tễ/Pasteur và 9 tỉnh Dự án bao gồm: Sơn La, Yên Bái, Thái Nguyên, Hà Nam, Thái Bình, Thanh Hoá, Quảng Bình, Khánh Hoà và Đồng Nai.

Nghiên cứu đã đánh giá được các kết quả tích cực mà Dự án đạt được về tăng cường hệ thống năng lực giám sát dịch bệnh và các vấn đề y tế ưu tiên; sự cải thiện rõ rệt trong năng lực và chất lượng của hệ thống Y tế dự phòng; sự hỗ trợ nâng cấp phòng xét nghiệm về cơ sở vật chất và trang thiết bị. Nghiên cứu cũng đánh giá kiến thức, thái độ thực hành của cán bộ tại các trung tâm Y tế dự phòng tuyến tỉnh, huyện về hiệu quả chương trình phát triển nhân lực y tế dự phòng; đồng thời, phân tích những yếu tố tác động trong quá trình thực hiện Dự án, những thuận lợi, khó khăn và các bài học kinh nghiệm; các tác động ban đầu của dự án. Đồng thời, các khuyến nghị cũng được đưa ra cho tuyến trung ương và các địa phương.